Τριάντα πέντε χρόνια μετά την αναχώρησή του από τη Νότια Αφρική, ο Ίλον Μασκ επιστρέφει στη γενέτειρά του με έναν εντελώς διαφορετικό ρόλο. Η αυξανόμενη πολιτική επιρροή του, ιδιαίτερα μέσω της στενής του σχέσης με τον εκλεγέντα Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, μεταμορφώνει το παγκόσμιο τηλεπικοινωνιακό τοπίο.
Η Starlink, η δορυφορική υπηρεσία διαδικτύου της SpaceX, επεκτείνεται ραγδαία σε περισσότερες από 100 χώρες, ξεπερνώντας ρυθμιστικά εμπόδια και εγείροντας ανησυχίες για την ασφάλεια των δεδομένων και την εθνική κυριαρχία.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση της Νότιας Αφρικής, όπου ο Μασκ επιχειρεί να παρακάμψει τους νόμους περί υποχρεωτικής συμμετοχής της μαύρης κοινότητας στην ιδιοκτησία επιχειρήσεων – ένα σύμβολο της μετα-απαρτχάιντ εποχής. “Χρειαζόμαστε να ξεκλειδώσουμε όσες περισσότερες λύσεις μπορούμε για να φέρουμε συνδεσιμότητα στις αγροτικές και υποεξυπηρετούμενες περιοχές”, δηλώνει το Υπουργείο Επικοινωνιών της χώρας στο Bloomberg, υπονοώντας την πιθανή χαλάρωση των κανονισμών.
Η πολιτική επιρροή ως μοχλός διείσδυσης
“Ο Μασκ έχει πλέον το αυτί του πιο ισχυρού γραφείου στον κόσμο, του Αμερικανού προέδρου”, τονίζει ο Άλεξ Κάπρι, ανώτερος λέκτορας στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης. Η στενή σχέση του με τον Τραμπ έχει μετατραπεί σε ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί για την είσοδο της Starlink σε νέες αγορές.
Στη Νότια Αφρική, ο Πρόεδρος Ραμαφόσα συζητά την τροποποίηση των κανονισμών περί τοπικής ιδιοκτησίας για να διευκολύνει τη λειτουργία της Starlink, με αντάλλαγμα επενδύσεις από τις εταιρείες του Μασκ. Παρόμοιες διαπραγματεύσεις λαμβάνουν χώρα σε χώρες όπως η Ινδονησία και η Αργεντινή.
Ανησυχίες για την ασφάλεια των δεδομένων
“Ο Μασκ δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει τη δύναμη που έχει μέσω των εταιρειών του για να παίξει πολιτικό ρόλο”, επισημαίνει η Ούνα Καλντέιρα Μπραντ, διευθύντρια του βραζιλιάνικου ινστιτούτου Nupef. Η ραγδαία επέκταση της Starlink εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια σε πολλές χώρες. Στις Φιλιππίνες, η εφημερίδα Manila Times χαρακτηρίζει τον Μασκ “απειλή για την εθνική ασφάλεια” λόγω των δεσμών του με το Πεκίνο.
Η Ταϊβάν, που επίσης βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την Κίνα αρνείται να επιτρέψει τη λειτουργία της Starlink, ενώ στη Βραζιλία ειδικοί προειδοποιούν για τους κινδύνους συγκέντρωσης ευαίσθητων δεδομένων από μια εταιρεία με τόσο ισχυρούς πολιτικούς δεσμούς.
Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της παγκόσμιας επέκτασης
“Το τεχνολογικό τερατούργημα του Μασκ έχει αποδείξει τον εαυτό του με εντυπωσιακό τρόπο”, δηλώνει ο Γκάμπριελ Ελευθερίου, ιδρυτικός εταίρος της συμβουλευτικής εταιρείας AstroAnalytica, με έδρα το Λονδίνο. Η στρατηγική του Μασκ δημιουργεί ένα νέο μοντέλο τεχνολογικής εξάρτησης.
Η Starlink, με περισσότερους από 4 εκατομμύρια χρήστες και περίπου 7.000 δορυφόρους σε τροχιά, έχει αποκτήσει σχεδόν μονοπωλιακή θέση στην αγορά δορυφορικού διαδικτύου. Οι ανταγωνιστές όπως η Amazon και η Eutelsat OneWeb υστερούν σημαντικά, ενώ ακόμη και η Κίνα με το πρόγραμμα Spacesail βρίσκεται πολύ πίσω.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Γκρέις Γκιθάιγκα, διευθύνουσα σύμβουλος του Kenya ICT Action Network: “Ναι, υπάρχουν λόγοι να ανησυχούμε για τις απειλές της Starlink στην ιδιωτικότητα και την ασφάλεια των δεδομένων, αλλά η άμεση ανάγκη είναι να είμαστε online.” Αυτή η πραγματικότητα αντικατοπτρίζει το δίλημμα που αντιμετωπίζουν πολλές χώρες: η ανάγκη για τεχνολογική πρόοδο συχνά υπερισχύει των ανησυχιών για την προστασία των δεδομένων και την εθνική κυριαρχία.
