Αναστάτωση στο ευρύ κοινό έχει προκαλέσει με τις νέες προκλήσεις του 2025, ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, ο οποίος ξεκίνησε το 2018 και έχει εξελιχθεί σε μια μακροχρόνια σύγκρουση. Η αφετηρία δόθηκε μετά την έκθεση του Robert Lighthizer, η οποία ανέφερε ότι η Κίνα εφάρμοζε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Από το 2001, όταν η Κίνα εντάχθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, είχε σημαντικό εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ. Εν τω μεταξύ, η αμερικανική βιομηχανία είχε χάσει πολλές θέσεις εργασίας και η Ουάσιγκτον κατηγορούσε το Πεκίνο για παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και για απειλές στην εθνική ασφάλεια.
Τους επόμενους 18 μήνες, οι ΗΠΑ επέβαλαν σταδιακά δασμούς σε κινεζικά προϊόντα, φτάνοντας τελικά στο 50% των εισαγωγών, με τον υψηλότερο δασμολογικό συντελεστή να ανέρχεται στο 25%. Παρά τις εκτιμήσεις ότι ο εμπορικός πόλεμος θα πλήξει σοβαρά την κινεζική οικονομία, οι συνέπειες άργησαν να φανούν. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν για πιο βαριές επιπτώσεις εν όψει ενός δεύτερου κύματος εμπορικών μέτρων.
Αύξηση των δασμών σε κινεζικά προϊόντα
Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να αυξήσει τους δασμούς σε όλα τα κινεζικά προϊόντα στο 60%, ενώ έχει ήδη ανακοινώσει επιπρόσθετους δασμούς 10%. Παρά τις αντιδράσεις των χρηματαγορών, οι οποίες θεωρούν τις απειλές του Τραμπ ως διαπραγματευτικό τέχνασμα, οικονομολόγοι εκτιμούν ότι οι ΗΠΑ θα επιβάλλουν δασμούς 40% μέχρι τις αρχές του 2025, γεγονός που θα μπορούσε να επιβραδύνει την ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας κατά 0,5%-1%.
Η Κίνα, από την πλευρά της, έχει καταφέρει να παρακάμψει μερικούς από τους δασμούς, εξάγοντας προϊόντα στις ΗΠΑ μέσω άλλων χωρών, όπως το Μεξικό και το Βιετνάμ. Έτσι, ενώ οι εισαγωγές από την Κίνα μειώθηκαν κατά 110 δισ. δολάρια από το 2018 έως το 2023, οι εισαγωγές από το Μεξικό και το Βιετνάμ αυξήθηκαν κατά 130 δισ. και 70 δισ. δολάρια, αντίστοιχα.
Προσπάθεια αντιμετώπισης με νέες εμπορικές στρατηγικές
Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας αναμένεται να ενταθεί, καθώς οι δύο χώρες συνεχώς προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ο ένας τον άλλον με νέες εμπορικές στρατηγικές. Από την αρχή του πολέμου το 2018, η Κίνα αντιμετώπισε δυσκολίες στο να προσαρμοστεί, κυρίως λόγω της αποδυνάμωσης της οικονομίας της. Η κρίση της αγοράς ακινήτων και οι επιπτώσεις από την πολιτική του ενός παιδιού, έχουν επηρεάσει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, ενώ η αντίδραση στο οικονομικό σοκ της πανδημίας ήταν η κορυφή της αποδυνάμωσης. Παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης να τονώσει την οικονομία με δημοσιονομικά μέτρα, ο αντίκτυπος μέχρι στιγμής είναι περιορισμένος.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δεσμευτεί να κλείσει τα “παραθυράκια” που εκμεταλλεύονται οι Κινέζοι εξαγωγείς, επιβάλλοντας υψηλότερους δασμούς, όπως για τα προϊόντα που εισάγονται από το Μεξικό και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα από κινεζικές εταιρείες στο Μεξικό. Η Κίνα, όμως, δεν μένει αδρανής και έχει αναπτύξει νομοθεσία που της επιτρέπει να αντιδράσει σε εξωτερικές κυρώσεις. Αυτοί οι “σκληροί” νόμοι της Κίνας επιτρέπουν να μπλοκάρει την αμερικανική πρόσβαση σε κρίσιμες εφοδιαστικές αλυσίδες και να χρησιμοποιήσει τη στρατηγική της κυριαρχίας σε πόρους όπως οι σπάνιες γαίες και το λίθιο.
Απαγόρευση εξαγωγής ορισμένων σπάνιων ορυκτών
Μάλιστα, πρόσφατα η Κίνα προχώρησε στην απαγόρευση εξαγωγής ορισμένων σπάνιων ορυκτών στις ΗΠΑ, ακολουθώντας αντίποινα στην κίνηση της αμερικανικής κυβέρνησης να δυσκολέψει την πρόσβαση της Κίνας σε προηγμένη αμερικανική τεχνολογία. Αυτές οι ενέργειες ενδέχεται να κλιμακώσουν τον εμπορικό πόλεμο, προκαλώντας μεγάλες επιπτώσεις και για τις δύο πλευρές. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι η απομάκρυνση της Κίνας από το καθεστώς Μόνιμων Κανονικών Εμπορικών Σχέσεων (PNTR) με τις ΗΠΑ μπορεί να προκαλέσει αύξηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ και υποχώρηση του ΑΕΠ.
Η επόμενη φάση του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας αναμένεται να είναι ακόμα πιο καταστροφική για τις παγκόσμιες αγορές, με τις χρηματαγορές να γίνονται περισσότερο ευμετάβλητες. Ορισμένοι προβλέπουν ότι δεν θα υπάρξουν νικητές σε έναν τέτοιο πόλεμο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, καθώς οι συνέπειες είναι αποδιοργανωτικές και για τις δύο πλευρές.
