Στην κατηγορία όσων δεν έχουν πανεπιστημιακό τίτλο ανήκουν οι ηθοποιοί, εδώ και είκοσι χρόνια . Οι καλλιτέχνες προσλαμβάνονται στο Δημόσιο χωρίς ΑΣΕΠ για αμιγώς καλλιτεχνικές θέσεις. Και το Προεδρικό Διάταγμα αφορά τους καλλιτέχνες που θέλουν να προσληφθούν σε άλλες θέσεις που δεν προσφέρουν καλλιτεχνικό έργο

Ρώτησα μία ηθοποιό, απόφοιτο της Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, τι είναι αυτό που την ενοχλεί και τη βγάζει στο δρόμο μετά το Προεδρικό Διάταγμα που, όπως καταγγέλλεται, εξισώνει το πτυχίο της με το απολυτήριο Λυκείου. Αλλωστε η ίδια δεν θα διεκδικούσε ποτέ θέση στο Δημόσιο.

Μου είπε ότι πρακτικά η απόφαση δεν έχει καμία επίπτωση στην ίδια. Ομως την προσβάλλει. «Δεν γίνεται να έχω βγάλει το Εθνικό με εξετάσεις σε επιτροπή εποπτευόμενη από το κράτος και να με θεωρούν απόφοιτο Λυκείου». Δεν έχει άδικο.

Για να βγεις από μία δραματική σχολή χρειάζεσαι μελέτη, κατάδυση στα βάθη της ψυχής σου, καλλιέργεια της αντίληψης, υψηλή ενσυναίσθηση και συναισθηματική νοημοσύνη. Είναι στοιχεία που, αν μη τι άλλο, δεν απαιτούνται από έναν απόφοιτο βασικής εκπαίδευσης. Ομως στη συνέχεια τη ρώτησα αν ξέρει τι ακριβώς ορίζεται με το Προεδρικό Διάταγμα. Μου απάντησε ότι η κυβέρνηση αποφάσισε να υποβαθμίσει τα πτυχία των ηθοποιών επειδή βρίσκεται σε καθεστώς αντιπαλότητας με τον κλάδο. Αυτό της είπε το Σωματείο της. Ναι, αυτό λέει το Σωματείο της. Ομως τι συμβαίνει στην πραγματικότητα με τα πτυχία των ηθοποιών;

Στις 17 Δεκεμβρίου 2022 εκδόθηκε το Προεδρικό Διάταγμα 85/22 με το οποίο περιγράφεται το προσοντολόγιο για τις προσλήψεις στο Δημόσιο. Πρόκειται για ένα εκτενές διάταγμα το οποίο ορίζει τα προσόντα που πρέπει να έχουν οι υποψήφιοι προς πρόσληψη, μέσω ΑΣΕΠ. Σημείωση: οι καλλιτέχνες δεν προσλαμβάνονται μέσω ΑΣΕΠ για την προσφορά καλλιτεχνικών υπηρεσιών προς το Δημόσιο. Και αυτό είναι λογικό καθώς θα πρέπει να ανταποκρίνονται, πέρα από τα τυπικά προσόντα, στις απαιτήσεις μίας συγκεκριμένης θέσης.

Οι προσλήψεις καλλιτεχνών εξαιρούνται από το ΑΣΕΠ. Και αυτό επιβεβαιώθηκε εκ νέου με τροπολογία που ορίζει ότι από το Προεδρικό Διάταγμα εξαιρούνται οι προσλήψεις καλλιτεχνών που προσφέρουν αμιγώς καλλιτεχνικό έργο. Κοινώς, αν το Δημόσιο θέλει να προσλάβει ηθοποιούς, δεν υπάρχει ΑΣΕΠ.

Αν τώρα ένας ηθοποιός θέλει να προσληφθεί στο δημόσιο, όχι ως ηθοποιός, τότε ασφαλώς υπάρχει ΑΣΕΠ. Ο θόρυβος γίνεται για τα προσόντα και τη μισθολογική κλίμακα που θα του αναγνωρίσει το ΑΣΕΠ. Ας πούμε, λοιπόν, ότι ένας απόφοιτος Δραματικής Σχολής που αποφασίζει να διεκδικήσει θέση υπαλλήλου γραφείου σε υπουργείο. Οταν συμμετάσχει στο διαγωνισμό θα έχει τα τυπικά προσόντα της κατηγορίας ΔΕ, δηλαδή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ποιοι ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία; Ολοι όσοι δεν έχουν τελειώσει Πανεπιστήμιο. Εν προκειμένω το ΔΕ, δεν σημαίνει απόφοιτος Λυκείου. Σημαίνει ότι δεν τέλειωσες το Πανεπιστήμιο.

Το ίδιο ισχύει και για μία σειρά καλλιτεχνικών επαγγελμάτων, αλλά και τεχνικών που απαιτούν πτυχίο κάποιας σχολής. Φωτογράφοι, χειριστές μηχανημάτων, συντηρητές αρχαιοτήτων, τεχνικοί δημοσίων έργων. Ολοι αυτοί, αν και έχουν βγάλει σχολές, προσλαμβάνονται ως ΔΕ. Ποια κατηγορία είναι ιεραρχικά ανώτερη, ακριβώς από πάνω τους; Η κατηγορία Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΤΕ) που αντιστοιχούσε στα ΤΕΙ. Σε αυτήν την κατηγορία ήταν και οι απόφοιτοι των καλλιτεχνικών σχολών με ειδική ρύθμιση από το 1981. Ομως τα ΤΕΙ αναβαθμίστηκαν σε ΑΕΙ με τετραετή κύκλο σπουδών.

Συνεπώς για να έχουν ισότιμη αναγνώριση οι καλλιτεχνικές σχολές θα έπρεπε όχι μόνο να επεκτείνουν τις σπουδές τους κατά ένα χρόνο, αλλά και να αναγνωριστούν ως Πανεπιστημιακές. Αλλά το Σύνταγμα δεν αναγνωρίζει ιδιωτικά πανεπιστήμια, σωστά; Το θέμα δεν είναι καινούργιο. Χρονίζει από το 2003, όταν τα ΤΕΙ έγιναν ανώτατες σχολές. Για αυτό και επί ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, η Λυδία Κονιόρδου, ως υπουργός Πολιτισμού, υπέγραψε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο μόνο όσοι ηθοποιοί αποφοίτησαν πριν το 2003 θα ανήκουν στην κατηγορία ΤΕ.

Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, είναι μία συζήτηση που σηκώνει μεγαλύτερο θόρυβο από αυτόν που της αξίζει και αφορά περιορισμένο αριθμό ανθρώπων, δηλαδή των ηθοποιών που θα διεκδικήσουν πρόσληψη μέσω ΑΣΕΠ σε θέση που δεν σχετίζεται με το καλλιτεχνικό τους αντικείμενο.

Βέβαια και αυτοί οι λίγοι έχουν σε ένα βαθμό δίκαιο όταν βλέπουν ότι για το ΑΣΕΠ οι σπουδές τους έχουν την ίδια αντιμετώπιση με τα προσόντα κάποιου που έβγαλε ιδιωτικό ΙΕΚ. Αν μη τι άλλο, οι ηθοποιοί έχουν στο δίπλωμά τους σφραγίδα του υπουργείου Πολιτισμού.

Τώρα το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών παραδέχεται ότι το πρόβλημα είναι σύνθετο και ζητά να βρεθεί μία ειδική πατέντα ώστε οι ηθοποιοί να υπάγονται στην κατηγορία Τεχνικής Εκπαίδευσης. Αυτό δεν είναι εύκολο. Γιατί αν το κερδίσουν οι ηθοποιοί, θα πρέπει να το πάρουν και άλλες κατηγορίες.

Παράλληλα υπάρχει η κυβερνητική δέσμευση για πανεπιστημιακού επιπέδου σπουδές στις παραστατικές τέχνες με ορίζοντα το 2025. Από εκεί και πέρα, η συζήτηση έχει μέσα της αρκετή δραματική σάλτσα, ενώ πολλοί από τους διαμαρτυρόμενους δεν έχουν αντιληφθεί την ακριβή φύση του προβλήματος.