Υπό κατάρρευση είναι οι κατασκευαστικές εταιρείες λόγω των πολύμηνων καθυστερήσεων στην αποπληρωμή οφειλών του δημοσίου για έργα που εκτελούνται.
Θεσμικοί εκπρόσωποι των κατασκευαστικών σκέφτονται ακόμα και το ενδεχόμενο προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Σύμφωνα με την Μαρία Τσιομπάνου, πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Συνδέσμων Εργοληπτών Δημόσιων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ), «υπάρχει κοινοτική οδηγία που ορίζει την έγκαιρη εξόφληση των τιμολογίων που έχουν εκδοθεί, εντός ενός μήνα, η οποία καταστρατηγείται επανειλημμένα. Η κατάσταση είναι ασφυκτική για πολλές εταιρείες του κλάδου, γεννώντας ακόμα και ζήτημα επιβίωσης για πολλές εξ αυτών».
Κίνδυνος για την ρευστότητα και βιωσιμότητα των κατασκευαστικών
Όπως ισχυρίζονται οι εταιρείες, κατά μέσο όρο οι καθυστερήσεις κυμαίνονται από τέσσερις έως έξι μήνες.
Το φαινόμενο δεν είναι συγκυριακό, καθώς εξελίσσεται σε μια κανονικότητα που διατηρείται επί χρόνια, στραγγίζει την ρευστότητα των επιχειρήσεων και απειλεί ευθέως την βιωσιμότητά τους.
Τα έργα καταλήγουν να είναι αυτοχρηματοδοτούμενα, με δεδομένο ότι οι μικρές τεχνικές εταιρείες δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση και στερούνται ρευστότητας.
Όταν δεν υπάρχει φυσιολογική ροή στην εκταμίευση των πληρωμών προς τις εταιρείες του κλάδου, γεννάται ζήτημα ομαλής εκτέλεσης των έργων, τήρησης των χρονοδιαγραμμάτων και συνεπώς και επιβίωσης, σημειώνουν στελέχη του κλάδου.
Σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία επικρατεί έντονη αστάθεια στις τιμές των υλικών κατασκευής, το πρόβλημα της καθυστέρησης των πληρωμών, καθίσταται ακόμα εντονότερο.
Η Ελλάδα τελευταία στις έγκαιρες πληρωμές στην Ευρώπη
Στην πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ για τις προοπτικές του κατασκευαστικού κλάδου, σημειώθηκε ότι η Ελλάδα αποτελεί ουραγό στην Ευρώπη ως προς τις έγκαιρες πληρωμές, μιας και μόλις μία στις τέσσερις πραγματοποιείται εμπρόθεσμα.
Όπως επισημαίνουν φορείς του κλάδου, όπως ο ΣΤΕΑΤ, που εκπροσωπεί τους λεγόμενους «μεγάλους» του κλάδου, αυτός είναι ένας από τους βασικότερους λόγους για τους οποίους παρατηρούνται αρνητικά αποτελέσματα στην εκτέλεση των έργων.
Οι εταιρείες πρέπει να πληρώνονται στην ώρα τους, για να συνεχίζουν τις εργασίες. Αν αυτό δεν συμβαίνει, εκ των πραγμάτων, θα καθυστερεί και η εκτέλεση των έργων. Για να μη συμβαίνει αυτό, είτε το δημόσιο θα πρέπει να πληρώνει εντός προθεσμιών, είτε οι εταιρείες να χρηματοδοτούν με δικά τους κεφάλαια τα έργα.
Θέμα επιβίωσης η έγκαιρη πληρωμή
Το ζήτημα της έγκαιρης εξόφλησης των εταιρειών, ειδικά των μικρότερων, αποτελεί θέμα επιβίωσης, καθώς, παρά την διεύρυνση της «πίτας» των δημοσίων έργων τα τελευταία χρόνια, το μεγαλύτερο μέρος αφορά μεγάλα έργα, που έχουν συγκεντρώσει σχεδόν αποκλειστικά, οι εταιρείες της ανώτατης τάξης του εργοληπτικού πτυχίου, που πλέον διαθέτουν ανεκτέλεστο υπόλοιπο άνω των 15 δις ευρώ.
Αντιθέτως, στις μικρότερες τάξεις, η εικόνα είναι λιγότερο «ρόδινη», θυμίζοντας, ως ένα βαθμό, την περίοδο της οικονομικής κρίσης.
Σημαντικό είναι, επίσης, ότι το πρόβλημα δεν αφορά μεμονωμένα κάποιους φορείς, ή κάποια κατηγορία έργων.
Αντιθέτως, οι καθυστερήσεις είναι γενικευμένες και αφορούν τις περισσότερες περιπτώσεις έργων, είτε πρόκειται για κοινοτικά έργα από το ΕΣΠΑ, ή για έργα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ή και έργα της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Οι διαπιστώσεις αυτές έχουν γίνει ήδη από πέρσι, ωστόσο, δεν προκύπτει κάποια βελτίωση μέχρι σήμερα.
Εξαίρεση τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης
Εξαίρεση αποτελούν μόνο τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, όπου οι εκταμιεύσεις είναι ταχύτερες, όπως σημείωσε στο πρόσφατο συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών ITC 2024 και ο ίδιος ο Υπ. Υποδομών, Χρ. Σταϊκούρας.
Ο ίδιος αναφέρθηκε σε περιπτώσεις εξασφαλισμένων πόρων που δεν εκταμιεύονται, διότι κωλυσιεργεί η εκτέλεση των έργων.
Ωστόσο, ο κ. Σταϊκούρας αποδέχθηκε ότι πράγματι σημειώνονται καθυστερήσεις στις πληρωμές του Δημοσίου, που με τη σειρά δημιουργούν και πρόβλημα στην έγκαιρη υλοποίηση των έργων.
Σύμφωνα με την ηγεσία του Υπουργείου, το πρόβλημα θα επιλυθεί λόγω της πρόσφατης ψήφισης διάταξης για την αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του Υπ. Υποδομών, σε πάνω από 550-660 εκατ. ευρώ, τόσο για το 2024 (από 330 εκατ. ευρώ που ήταν μέχρι πρότινος), όσο και για τα επόμενα χρόνια.
«Δεν μπορούμε να μοιράζουμε δισεκατομμύρια, χωρίς να υπάρχουν τα χρήματα. Ειδικά όταν χρειάζονται πόροι για την εκτέλεση υφιστάμενων έργων και για να αντιμετωπίσουμε νέες προκλήσεις, όπως ο Daniel. Προσπαθούμε συνεπώς να βρούμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία, ώστε πρωτίστως να είμαστε συνεπείς προς τον ιδιωτικό τομέα», είπε, ενώ σημείωσε πως το επόμενο διάστημα η κατάσταση θα ισορροπήσει.
