Την ώρα που η ελληνική οικογένεια βρίσκεται αντιμέτωπη με τον εφιάλτη της ακρίβειας των τροφίμων, την ίδια ώρα σχεδόν ένα εκατομμύριο τόνοι τροφίμων καταλήγουν στη χωματερή. Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία έρευνας που έκανε η δημόσια τηλεόραση για το ποσοστό των τροφίμων που καταλήγει στα σκουπίδια. Φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά ή η πρώτη μελέτη που καταγράφει τα συγκεκρμένα στοιχεία, ωστόσο θα ήλπιζε κάποιος πως με τις τιμές να έχουν πάρει την ανουσία, το φαινόμενο θα είχε περιοριστεί.

Σχεδόν ένα εκατομμύριο τόνους τροφίμων πετούν κάθε χρόνο στα σκουπίδια τα νοικοκυριά στην Ελλάδα, με 87 κιλά τροφικών αποβλήτων να αντιστοιχεί σε κάθε κάτοικο και τη χώρα μας να κατέχει την τρίτη θέση σε σπατάλη τροφίμων στην ΕΕ.

Ένα μεγάλο μέρος αυτής της σπατάλης συνδέεται με το γεγονός, ότι τα νοικοκυριά εκτιμούν λανθασμένα τις ποσότητες που θα χρειαστούν αλλά και που μπορούν να συντηρήσουν στο ψυγείο. Δεν είναι λίγες οι φορές, που οι καταναλωτές δεν προσέχουν τις επισημάνσεις στις ετικέτες των προϊόντων, δεν γνωρίζουν πώς να τα αποθηκεύσουν σωστά ή αγοράζουν παραπάνω ποσότητες μόνο και μόνο λόγω των προσφορών στα σούπερ μάρκετ.

Στο πλαίσιο έρευνας της ΕΡΤ, οι ειδικοί συνιστούν λελογισμένες αγορές στα καταστήματα τροφίμων και αξιοποίηση όλων των υλικών καθώς, το 10% των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου συνδέεται με το φαγητό που δεν καταναλώνεται. Σύμφωνα με τον σεφ Περικλή Κοσκινά στην κουζίνα μπορούν να αξιοποιηθούν τα πάντα: «Φτιάχνεις κανονικό φαγητό με ένα κεφάλι ψαριού, τα λέπια μπορεί κάποιος να τα τηγανίσει και να τα κάνει τσιπς, κάνεις πολλά».

Η καθηγήτρια Γεωγραφίας Κάτια Λαζαρίδη στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, όπου την τελευταία δεκαετία πραγματοποιούνται σχετικές έρευνες, αναφέρει: «Πετάμε 191 κιλά κατά άτομο τον χρόνο. Σε όλα τα στάδια, από το αγρόκτημα στο πιάτο. Αν πάμε μόνο στο πιάτο, σε επίπεδο νοικοκυριού, πετάμε 87 κιλά τον χρόνο κατά μέσο όρο ο καθένας από εμάς. Από αυτά τα 87 κιλά, τα 35 είναι το βρώσιμο μέρος των τροφίμων που θα μπορούσαμε να πούμε σπατάλη τροφίμων. Το μη βρώσιμο μπορεί να είναι οι φλούδες του καρπουζιού ή του πορτοκαλιού».

Όπως αναφέρει η κ. Λαζαρίδη οι ημερομηνίες λήξης είναι πολύ σημαντικές και πρέπει να τις προσέχουμε. Όπως εξηγεί, στα προϊόντα αναγράφεται «ανάλωση έως» ή «κατά προτίμηση έως» με τη δεύτερη να θεωρείται πιο χαλαρή ημερομηνία και να απαντάται στο αλάτι, στη ζάχαρη, στο μέλι.

«Αυτά δεν λήγουν. Ακόμα και τα μακαρόνια, τα όσπρια που έχουν ‘κατά προτίμηση έως’ είναι απόλυτα ασφαλή μήνες μετά από αυτή την ημερομηνία» συμπληρώνει η ίδια.

Ακολούθως, η κ. Λαζαρίδη αναφέρει ότι υπολογίζεται ότι το 10% των εκπομπών αεριού του θερμοκηπίου οφείλεται σε σπατάλη τροφίμων. «Ένα κιλό μοσχαρίσιο κρέας χρειάζεται για να παραχθεί ένα τόνο νερό. Καταναλώνουμε πολλή ενέργεια για να παράγουμε τα τρόφιμα και αυτή την ενέργεια την πετάμε όταν πετάμε τα τρόφιμα» τονίζει.

«Το να πετάμε απόβλητα τροφίμων σημαίνει ότι πετάμε την ενέργεια που ήταν απαραίτητη για να δημιουργηθούν» εξηγεί από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μανώλης Γραφάκος. «Προφανώς είναι πολύ καλύτερο αυτά να τα διαχειρίζεσαι μέσα από τις μονάδες επεξεργασίας βιοαποβλήτων που πολλές από αυτές παράγουν ενέργεια με βιοαέριο».

«Πληρώνω όσο πετάω»

Το πρόγραμμα «Πληρώνω όσο πετάω» στοχεύει στον περιορισμό της παραγωγής απορριμμάτων και αναμένεται να τεθεί σε διευρυμένη εφαρμογή από την κυβέρνηση εντός του 2024. Σύμφωνα με αυτό οι καταναλωτές θα χρεώνονται για την ποσότητα των τροφίμων που πετούν στα σκουπίδια. Οι δήμοι, δε, θα μπορούν να χρεώνουν χαμηλότερα δημοτικά τέλη σε όσους παράγουν λιγότερα απόβλητα και ανακυκλώνουν περισσότερο.

Όπως εξηγεί ο Μανώλης Γραφάκος, «ο πολίτης παίρνει μια σακούλα βιοαποβλήτων, πάνω έχει ένα barcode δικό του, όταν έρθει το απορριμματοφόρο ζυγίζει τη σακούλα και πιστοποιείται πόσα έχει παράξει. Άλλος τρόπος είναι να έχει ο πολίτης ένα κάδο και να περνάει το απορριμματοφόρο κάθε 15 ημέρες. Αυτή η υπηρεσία θα κοστίζει 5 ευρώ. Αν θέλεις τον κάδο να σ΄τον παίρνω κάθε εβδομάδα κοστίζει 12».

Σε πολλούς δήμους της Αττικής έχουν ήδη τοποθετηθεί καφέ κάδοι βιοαποβλήτων όπου μπορούμε να ρίξουμε τα αστικά απόβλητα ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία κομποστοποίησης για την παραγωγή λιπάσματος. Με το νέο μέτρο, οι πολίτες θα κληθούν να υιοθετήσουν μια νέα φιλοσοφία όσον αφορά στην παραγωγή αποβλήτων, καθώς όσο περισσότερα απορρίμματά τους οδηγούνται στις χωματερές τόσα περισσότερα θα πληρώνουν.