Η αιφνίδια κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία έχει προκαλέσει σοβαρούς κραδασμούς στη Μόσχα, με τη Ρωσία να συγκαλεί έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ο Μπασάρ αλ Άσαντ, που το 2015 είχε σωθεί χάρη στη ρωσική στρατιωτική επέμβαση, έχει ήδη λάβει άσυλο στη ρωσική πρωτεύουσα μετά την παραίτησή του.
Παρά τις προειδοποιήσεις του Ρώσου ΥΠΕΞ Λαβρόφ στην Ντόχα για το “απαράδεκτο” της κατάστασης και την επίκληση του ψηφίσματος 2254 του ΣΑ ΟΗΕ που εγκρίθηκε το 2015 για την πολιτική διευθέτηση του συριακού εμφυλίου, η Ρωσία αδυνατούσε να βοηθήσει λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί μια δραματική ανατροπή στις περιφερειακές ισορροπίες, με τη Μόσχα να κινδυνεύει να χάσει τις στρατηγικής σημασίας βάσεις της στη Μεσόγειο, ενώ ταυτόχρονα η απώλεια ενός σημαντικού συμμάχου αποδυναμώνει τη διεθνή της θέση και τη διαπραγματευτική της ισχύ στον πόλεμο της Ουκρανίας, παρά τις διαβεβαιώσεις της συριακής αντιπολίτευσης για διατήρηση καλών σχέσεων με τη Ρωσία.
Η διαφυγή Άσαντ και η στάση της Μόσχας
Ο Άσαντ βρίσκεται ήδη στη Μόσχα, όπου του χορηγήθηκε άσυλο με προσωπική απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν “για ανθρωπιστικούς λόγους”, σύμφωνα με το πρακτορείο Tass. Η ρωσική διπλωματία, διά στόματος Μαρία Ζαχάροβα, ανακοίνωσε ότι ο Σύρος πρόεδρος αποφάσισε να παραιτηθεί και να εγκαταλείψει τη χώρα, δίνοντας οδηγίες για ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας.
Στην Ντόχα, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Λαβρόφ είχε προειδοποιήσει ότι θα ήταν “απαράδεκτο να επιτραπεί σε τρομοκρατική ομάδα να πάρει τον έλεγχο εδαφών”, επικαλούμενος το ψήφισμα 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας που εγκρίθηκε το 2015 για την πολιτική διευθέτηση του εμφυλίου στη Συρία και επιβεβαιώνει την κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Υπενθυμίζεται ότι το 2015, η καθοριστική ρωσική στρατιωτική επέμβαση είχε σώσει το καθεστώς Άσαντ, επιτρέποντάς του να ανακτήσει τον έλεγχο μεγάλου μέρους της χώρας.
Οι ρωσικές βάσεις και ο αντίκτυπος στην Ουκρανία
Η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ θέτει σε κίνδυνο τις ρωσικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη Συρία, συμπεριλαμβανομένης της ναυτικής βάσης στην Ταρτούς και της αεροπορικής βάσης στη Χμέιμιμ. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι το μέλλον των βάσεων θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγματεύσεων με τη νέα ηγεσία της Συρίας.
Σε μια προσπάθεια εκτόνωσης της κατάστασης, ο Ανάς αλ Αμπντά, μέλος της πολιτικής επιτροπής του Εθνικού Συνασπισμού Αντιπολίτευσης, δήλωσε στο Tass ότι επιδιώκουν τη διατήρηση καλών σχέσεων με τη Ρωσία, τονίζοντας τα κοινά συμφέροντα. Παρότι υπάρχουν φήμες για συμφωνία με τους αντάρτες σχετικά με την ασφάλεια των βάσεων, Ρώσοι αναλυτές προειδοποιούν ότι η στρατιωτική παρουσία της Μόσχας στη Μέση Ανατολή βρίσκεται σε επισφαλή θέση.
Η Τατιάνα Καστουέβα-Ζαν, επικεφαλής του Κέντρου Ρωσίας-Ευρασίας του Γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, χαρακτηρίζει την εξέλιξη ως “περιφερειακή στρατηγική οπισθοδρόμηση” για τη Ρωσία, συγκρίνοντάς τη με την αμερικανική αποχώρηση από το Αφγανιστάν. Η απώλεια του συριακού προπυργίου αναμένεται να περιορίσει σημαντικά την επιρροή της Ρωσίας στη διεθνή σκηνή, αποδυναμώνοντας τη θέση του Πούτιν στις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία.
