Μια εικόνα κινητικότητας έχει αρχίσει να δημιουργείται σχετικά με το Κυπριακό, ενόψει της πρόσκλησης του ΓΓ του ΟΗΕ για άτυπο δείπνο του προέδρου της Κύπρου Νίκου Χριστοδουλίδη και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ στη Νέα Υόρκη στις 15 Οκτωβρίου.
Αν και το επερχόμενο δείπνο δημιουργεί ελπίδες ότι θα φτάσουν πιο κοντά στην επίλυση του Κυπριακού, όλα δείχνουν πως θα πρέπει να υπάρξουν προϋποθέσεις για την επανέναρξη μιας σοβαρής και με προοπτικές επιτυχίας διαδικασίας για την τελική λύση.
Η διαδικασία, βάσει τα τωρινά δεδομένα, είτε θα αφήσει το Κυπριακό στην ίδια, σημερινή στασιμότητα, ή θα έχει δυσάρεστες εκπλήξεις για την Λευκωσία, από την προσπάθεια του Αντόνιο Γκουτέρες να επιδιώξει πρόοδο.
Ο Γκουτέρες βλέπει το μεγάλο χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές, λόγω της αδιάλλακτης και διχοτομικής θέσης της τουρκικής πλευράς.
Γι’ αυτό τον λόγο επέλεξε να μην ζητήσει επισήμως την σύγκλιση Τριμερούς αλλά να καλέσει τους δύο ηγέτες σε ένα άτυπο δείπνο.
Ν. Χριστοδουλίδης: Προτεραιότητα η αναζωογόνηση του ενδιαφέροντος της διεθνούς κοινότητας για το Κυπριακό
Ο κ. Χριστοδουλίδης από την πρώτη μέρα της εκλογής του είχε θέσει ως προτεραιότητα την αναζωογόνηση του διεθνούς ενδιαφέροντος για το Κυπριακό και την επανέναρξη των συνομιλιών από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα το 2017.
Ο κ. Χριστοδουλίδης, την περασμένη εβδομάδα τόνισε ότι «η συζήτηση γίνεται με ένα και μόνο σκοπό: να δούμε αν υπάρχει η προοπτική για επανέναρξη των συνομιλιών…».
Περιόρισε μ’ αυτό τον τρόπο τις προσδοκίες ότι η Τριμερής είναι από μόνη της η έναρξη μιας νέας διαδικασίας για το Κυπριακό.
Τατάρ: Προϋπόθεση για την επανέναρξη συνομιλιών η αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας
Η τουρκοκυπριακή πλευρά, όμως, τοποθετείται με απόλυτο τρόπο. Ο Τατάρ επιμένει ότι προϋπόθεση για επανέναρξη των συνομιλιών είναι η αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας και ισότιμου διεθνούς στάτους.
Τόσο ο Τατάρ όσο και ο «υπουργός εξωτερικών» του ψευδοκράτους Ερτουγρούλογλου δήλωσαν ότι η επικείμενη άτυπη συνάντηση με τον επικεφαλής του ΟΗΕ «δεν θα περιλαμβάνει την ιδέα της ομοσπονδίας».
Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης επιμένει στην εκτίμηση του ότι «το γεγονός ότι υπάρχει βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων δημιουργεί, ομολογουμένως, καλύτερες συνθήκες για την επανεκκίνηση των συζητήσεων. Μόνο μέσα από τον παραγωγικό διάλογο μπορεί να υπάρξει βιώσιμη λύση, βεβαίως στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ποτέ καμία συζήτηση ποτέ δεν τελείωσε πριν ξεκινήσει».
Η έκθεση Ολγκίν
Ο Γκουτέρες κινείται βάσει και της Έκθεσης Ολγκίν, της προσωπικής απεσταλμένης του, η οποία ολοκλήρωσε την εξάμηνη αποστολή της τον Ιούλιο.
Το περιεχόμενο της Έκθεσης και οι εισηγήσεις της, όμως, δεν έχουν γίνει γνωστές και δεν έχουν καν ενημερωθεί οι δυο πλευρές για το περιεχόμενο της.
Η κ. Ολγκίν είχε προκαλέσει προβληματισμό καθώς έδειχνε να τηρεί ίσες αποστάσεις, όμως η Λευκωσία είχε επισημάνει ότι και η ίδια και ο ΓΓ δεν μπορούν να παρακάμψουν το πλαίσιο της εντολής που έχουν από τον ΟΗΕ για αναζήτηση λύσης στη βάση των αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ.
Δεν είναι γνωστό, επίσης, εάν η κ. Ολγκίν έχει συμπεριλάβει στην Έκθεση τις συγκεκριμένες προτάσεις ώστε να μπορεί να ξεκινήσουν οι συνομιλίες και να υπερβούν το προφανές αδιέξοδο που προκύπτει από τις εκτός πλαισίου θέσεις και προϋποθέσεις που θέτει η τουρκική και τουρκοκυπριακή πλευρά.
Ο Γκουτέρες θα επιχειρήσει να δεσμεύσει τις δυο πλευρές σε ένα μικρό πακέτο θεμάτων που η συζήτηση θα προχωρά εξελικτικά με θέματα όπως η ασφάλεια και η πολιτική ισότητα.
Το ερώτημα είναι εάν θα δεχθεί ο Τατάρ ένα τέτοιο έγγραφο ως βάση συζήτησης εάν δεν εξασφαλίσει από πριν κάποιους από τους όρους που θέτει ή μια δέσμευση για το τι θα συμβεί με το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων εάν και η νέα διαδικασία οδηγηθεί σε αδιέξοδο.
Κάτι που δεν έχει δυνατότητα να επιβάλει ο Γκουτέρες, ούτε η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να αποδεχθεί, καθώς αυτό θα αποτελούσε βασικό κίνητρο για να οδηγήσει η τουρκική πλευρά τη διαδικασία σε αδιέξοδο.
Αυτή τη στιγμή κανείς είναι άγνωστο εάν στο άτυπο δείπνο ο κ. Γκουτέρες θα παρουσιάσει και θα συζητήσει την έκθεση Ολγκίν και εάν επιχειρήσει να δώσει συνέχεια στη διαδικασία. Σύμφωνα, όμως, με τις δημόσιες δηλώσεις της τουρκικής πλευράς δεν μπορεί να προκύψει σημείο σύγκλισης.
Πλέον το ενδιαφέρον εστιάζεται στον χειρισμό του ίδιου του Γκουτέρες ο οποίος θέλει να στηρίξει τη διαδικασία της κ. Ολγκίν η οποία προετοιμάζεται ως διάδοχος του στη θέση του ΓΓ του διεθνούς οργανισμού και η οποία θα έχει να επιδείξει μια «πρόοδο» στο Κυπριακό στον φάκελο της υποψηφιότητας της την επόμενη χρονιά.
