Η χρήση της έκφρασης “failed state” από τον Economist για την ηγετική δύναμη της Ευρωζώνης, τη Γερμανία, δεν είναι απλή κακεντρεχής ρητορική, αλλά αποκαλύπτει την πραγματικότητα μιας χώρας που βυθίζεται σε μια βαθιά κρίση. Αυτή η κρίση, που ξεδιπλώνεται στους τομείς της πολιτικής, της κοινωνίας και, κυρίως, της οικονομίας, είναι αποτέλεσμα εσωτερικών αδυναμιών και αυτοτραυματισμού.
Οικονομική Κρίση: Τα Στοιχεία και οι Προοπτικές
Τα πέντε κορυφαία οικονομικά ινστιτούτα της Γερμανίας αναθεώρησαν δραστικά τις εκτιμήσεις τους για την ανάπτυξη της χώρας, προβλέποντας αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης (-0,1%) για το 2024. Αυτή η κατάσταση αποδεικνύει ότι η γερμανική οικονομία έχει περιέλθει σε στασιμότητα, με την ιδιωτική κατανάλωση να είναι ο μόνος ελπιδοφόρος παράγοντας.
Οι λόγοι της κρίσης είναι διαρθρωτικοί: η απεξάρτηση από τον άνθρακα, η ψηφιοποίηση, οι δημογραφικές αλλαγές και ο αυξανόμενος διεθνής ανταγωνισμός από χώρες όπως η Κίνα επιβαρύνουν τις προοπτικές της γερμανικής οικονομίας. Η βιομηχανική παραγωγή, οι παραγγελίες και οι επενδύσεις έχουν μειωθεί, προσθέτοντας πιέσεις σε μια ήδη επιβαρυμένη κατάσταση.
Πολιτική Αβεβαιότητα και Λιτότητα
Η πολιτική σκηνή της Γερμανίας είναι σε αναστάτωση, με τον κυβερνητικό συνασπισμό του Όλαφ Σολτς να διακυβεύεται από εσωτερικές αντιφάσεις και πολιτικές αβεβαιότητες. Σε μια εποχή όπου απαιτείται τόνωση της οικονομίας, οι κυβερνώντες προτιμούν την επιστροφή στη λιτότητα, κάτι που αντιστρατεύεται τις ανάγκες των πολιτών και εντείνει την οικονομική κρίση.
Ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ επιμένει σε δημοσιονομική πειθαρχία, εμποδίζοντας τις αναγκαίες επενδύσεις σε μια στιγμή που οι ανάγκες της οικονομίας είναι επιτακτικές. Το πολιτικό ρίσκο, που μέχρι πρότινος δεν απασχολούσε τους οικονομικούς παράγοντες, τώρα γίνεται προτεραιότητα, με τους πολίτες να αναζητούν νέες εναλλακτικές σε μια πολιτική ζωή που κατακερματίζεται.
Η Διεθνής Σκηνή και οι Επιπτώσεις
Ο διεθνής ανταγωνισμός αυξάνεται, με την Κίνα να καταλαμβάνει μερίδιο της αγοράς αυτοκινήτων που ήταν κάποτε αποκλειστικά γερμανικό. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιλέξουν έναν επιθετικό δασμολόγιο με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, οι γερμανικές εξαγωγές θα υποστούν σοβαρό πλήγμα, οδηγώντας σε απώλειες που θα μπορούσαν να φτάσουν τα 150 δισ. ευρώ.
Απασχόληση και Ανάπτυξη: Ένα Σκοτεινό Μέλλον
Η εικόνα της απασχόλησης είναι εξίσου ανησυχητική, με μεγάλες εταιρείες να προγραμματίζουν περικοπές θέσεων εργασίας. Η Volkswagen ανακοίνωσε κλείσιμο εργοστασίων για πρώτη φορά στην ιστορία της, ενώ άλλες εταιρείες της αυτοκινητοβιομηχανίας ακολουθούν την ίδια πορεία. Τα ελλείμματα στη δεξαμενή εργασίας και η αποτυχία προσαρμογής στα νέα τεχνολογικά δεδομένα σημαίνουν ότι η Γερμανία μπορεί να χάνει την ευκαιρία να ηγηθεί στο μέλλον.
Πολιτική Ανατροπή και Ευρωπαϊκή Πολιτική
Το πολιτικό σκηνικό της Γερμανίας βρίσκεται σε αναταραχή, με την ακροδεξιά “Εναλλακτική για τη Γερμανία” να κερδίζει έδαφος. Η διάσπαση των παραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων καθιστά την κατεύθυνση της γερμανικής πολιτικής αβέβαιη, με συνέπειες και στην ευρωπαϊκή σκηνή.
Η Γερμανία, που ιστορικά ήταν “πολύ μεγάλη για την Ευρώπη και πολύ μικρή για τον κόσμο”, σήμερα αποδεικνύεται “πολύ λίγη” για την Ευρώπη. Η έλλειψη στρατηγικής και οράματος για το μέλλον της Ε.Ε. επιτείνουν τη δυσκολία της χώρας να ηγηθεί και να κατευθύνει την Ευρώπη σε νέους δρόμους ανάπτυξης και καινοτομίας.
Η Γερμανία βιώνει μια πολύπλευρη κρίση που απειλεί όχι μόνο την εσωτερική της σταθερότητα, αλλά και την ευρωπαϊκή συνοχή. Η ικανότητα της χώρας να προσαρμοστεί στις νέες παγκόσμιες προκλήσεις θα καθορίσει το μέλλον της στην Ε.Ε. και την παγκόσμια οικονομία. Χρειάζονται επειγόντως μέτρα, προκειμένου να μην αποδειχθεί ότι η γερμανική κρίση είναι η αρχή μιας ευρύτερης ευρωπαϊκής αστάθειας.
