Ένα φιλόδοξο, αλλά ριψοκίνδυνο σχέδιο έκτακτης ανάγκης,  για να αποτρέψει μια ανεξέλεγκτη κατάρρευση της λίρας, τέθηκε σε εφαρμογή στην Τουρκία με εντολή και έγκριση Ερντογάν.

Το σχέδιο αυτό  θα εφαρμοζόταν μόνο αν το νόμισμα ξεπερνούσε το “παράλογο” επίπεδο των 18 λιρών ανά δολάριο, μεταδίδει το Reuters επικαλούμενο τέσσερις πηγές με γνώση των συζητήσεων.

Η ομάδα των αξιωματούχων του υπουργείου Οικονομικών είχε αποφασίσει ότι υποχώρηση της λίρας πέρα από το συγκεκριμένο επίπεδο θα προκαλούσε τέτοια ζημιά στην οικονομία που θα ήταν “δύσκολο να διορθωθεί”, αναφέρει υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος στο Reuters.

Σε αυτό το πλαίσιο αποφασίστηκε ότι χρειάζεται ένα σχέδιο για να αποφευχθεί αυτό το ενδεχόμενο.

Δύο άλλοι αξιωματούχοι ανέφεραν ότι το σχέδιο είναι  – να δοθούν κυβερνητικές εγγυήσεις έναντι των συναλλαγματικών ζημιών στις καταθέσεις σε λίρα.  Είχε μάλιστα παρουσιαστεί και στην προηγούμενη συναλλαγματική κρίση το 2018, αλλά δεν εφαρμόστηκε τότε εξαιτίας των κινδύνων.

Τη Δευτέρα ωστόσο, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ενρντογάν αποφάσισε να προχωρήσει με την υλοποίηση του σχεδίου – λίγες μόνο ώρες μετά την διάσπαση του επιπέδου των 18 λιρών ανά δολάριο για πρώτη φορά και το ιστορικό χαμηλό στο 18,4 έναντι του αμερικανικού νομίσματος.

Το σχέδιο φαίνεται να λειτουργεί προς το παρόν. 

Οι ανακοινώσεις του Τούρκου προέδρου το βράδυ της Δευτέρας πυροδότησαν το μεγαλύτερο ημερήσιο ράλι της λίρας στην ιστορία, με το εγχώριο νόμισμα να ανακάμπτει μέχρι το επίπεδο των 12 λιρών ανά δολ. μετά το ιστορικό selloff που ο ίδιος ο Ερντογάν προκάλεσε, οδηγώντας την κεντρική τράπεζα στις επιθετικές μειώσεις των επιτοκίων της τους τελευταίους μήνες.

Το υπουργείο Οικονομικών και το γραφείο του προέδρου δεν έκαναν κάποια δήλωση στο Reuters.

Μια τέταρτη πηγή με γνώση των κυβερνητικών σχεδίων ανέφερε ότι η συναλλαγματική ισοτιμία – στις 18 λίρες ανά δολάριο και 20 ανά ευρώ – είχε φτάσει σε διαστάσεις “φούσκας”, κάτι που καθιστούσε αναγκαία μια παρέμβαση.

“Η κατάσταση δεν ήταν βιώσιμη – τα συγκεκριμένα επίπεδα ήταν προβληματικά και πραγματικά παράλογα επίπεδα” ανέφερε η πηγή. Μετά το ράλι της λίρας ο ίδιος πρόσθεσε: “αν το δολάριο υποχωρήσει κοντά στο 9, αυτό θα είναι ένα καλό επίπεδο”.

Η λίρα κινείται σήμερα στο 12,51 έναντι του δολαρίου. 

Μια δεύτερη πηγή επιβεβαίωσε στο Reuters ότι η κυβέρνηση ελπίζει η λίρα να ενισχυθεί στο επίπεδο του 9, αν και περιμένει να παραμείνει μεταξύ 12 και 14 για τους επόμενους δύο μήνες.

Η πηγή πρόσθεσε ότι η ομάδα του υπουργείου Οικονομικών εξέτασε πολλές επιλογές και επέλεξε το σχέδιο για την προστασία των καταθέσεων που είχε μελετηθεί και το 2018. Εκείνη την εποχή, ο υπουργός Οικονομικών και γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ είχε αποφασίσει κατά της ενεργοποίησης του σχεδίου, ανέφερε η πηγή.

Ο Ερντογάν προωθεί αυτό που χαρακτηρίζει ένα “νέο οικονομικό μοντέλο” το οποίο θα στηρίξει την ανάπτυξη, τις εξαγωγές και τον δανεισμό – παρά την κατάρρευση της λίρας, την εκτόξευση του πληθωρισμού πάνω από το 21% και την διάβρωση των καταθέσεων και εισοδημάτων των Τούρκων πολιτών.

Στο επίκεντρο των υποσχέσεων του Ερντογάν είναι η δέσμευση για μια ουσιαστικά αφορολόγητη εγγύηση, με την υποστήριξη του υπουργείου Οικονομικών, προς τους Τούρκους πολίτες ότι θα αποζημιωθούν αν τα έσοδα τους από τόκους στις καταθέσεις τους υποστούν πλήγμα από αρνητικές εξελίξεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Αυτό αναμένεται να ενθαρρύνει τους αποταμιευτές να πουλήσουν δολάρια για να αγοράσουν το εγχώριο νόμισμα.

Οι αναλυτές και τραπεζίτες ωστόσο προειδοποιούν ότι αν η ανοδική αντίδραση της λίρας δεν έχει συνέχεια και το νόμισμα επιστρέψει σε απώλειες, αναγκάζοντας την κυβέρνηση και την κεντρική τράπεζα να καλύψουν τις ζημιές, αυτό θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τον πληθωρισμό και θα επιβαρύνει σημαντικά το έλλειμμα.

“Τα βήματα αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο του πληθωρισμού, αλλά αυτό μπορεί να αντισταθμιστεί τους επόμενους μήνες”, αναφέρει ένας αξιωματούχος και προσθέτει: “Για το κράτος αυτό ήταν το προτιμητέο… καθώς η αδράνεια θα μπορούσε να δημιουργήσει πολύ πιο σοβαρούς και ανεπανόρθωτους κινδύνους”.

Πριν τις ανακοινώσεις του Ερντογάν τη Δευτέρα συνεδρίασε το υπουργικό συμβούλιο όπου συζητήθηκαν οι λεπτομέρειες του σχεδίου.

Η τέταρτη πηγή ανέφερε ότι το υπουργικό συμβούλιο έπρεπε να εγκρίνει την εργασία που έγινε τις τελευταίες εβδομάδες “υπό την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, των αρμόδιων γραφειοκρατών και της προεδρίας”.