Στη γνωστή ρητορική του αναθεωρητισμού απέστρεψε ο Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο αμφισβήτησε τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Ο Τούρκος Πρόεδρος με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης, είπε ότι στόχος του είναι υπερασπιστεί τα κεκτημένα της χώρας τους και να ενισχυθούν τα κέρδη της.
Δύο ήταν οι φράσεις κλειδιά που χρησιμοποίησε:
- “Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για την εδραίωση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή μας με στόχο μια ισχυρή Τουρκία στο πεδίο της μάχης και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων”
- “Όχι μόνο θα υπερασπιστούμε τα κεκτημένα μας από τη συμφωνία της Λωζάννης, αλλά θα με νέες κινήσεις θα ενισχύσουμε τα κέρδη της χώρας μας”.
Στο μήνυμα του αναφέρει: “Σήμερα συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης, η οποία αποτελεί ένα από τα σημεία καμπής στην Ιστορία μας. Η βούληση του αγαπημένου μας έθνους για πλήρη ανεξαρτησία φάνηκε πολύ έντονα κατά τη διαδικασία διαπραγμάτευσης και υπογραφής της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάννης.
Παρ’ όλη τη φτώχεια και τις αδυναμίες, αυτή η θέληση, που οδήγησε τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας μας στη νίκη, εξακολουθεί να μας καθοδηγεί, να φωτίζει το δρόμο μας και να δίνει την αποφασιστικότητα να αγωνιστούμε μπροστά στις δυσκολίες.
Η αλληλεγγύη που επέδειξε το κράτος και το έθνος μας μετά τους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου, την καταστροφή του αιώνα, είναι το τελευταίο και ενδεικτικό παράδειγμα αυτού.
Η πιο σημαντική πηγή δύναμης και έμπνευσής μας στο όραμά μας για τον αιώνα της Τουρκίας, που ξεκινήσαμε να χτίζουμε τη νύχτα της 28ης Μαΐου (σ.σ. όταν επανεκλέχθηκε πρόεδρος), είναι η αγάπη του έθνους μας να ζει στην πατρίδα του με αξιοπρέπεια, ελευθερία και ψηλά το κεφάλι.
Ως μέλη ενός έθνους που απέκρουσε πολλές επιθέσεις, ξεπέρασε πολλά εμπόδια και ξεπέρασε πολλές προδοσίες στο ένδοξο παρελθόν χιλιάδων ετών του, ελπίζω να κάνουμε μαζί πραγματικότητα τον Τουρκικό Αιώνα.
Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για την εδραίωση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή μας με στόχο μια ισχυρή Τουρκία στο πεδίο της μάχης και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Όχι μόνο θα υπερασπιστούμε αποφασιστικά τα κεκτημένα μας από τη Συνθήκη της Λωζάννης, αλλά θα ενισχύσουμε τα κέρδη της χώρας μας με νέες κινήσεις”.
Τι προβλέπει η Συνθήκη της Λωζάννης
Το τελικό κείμενο της Συνθήκης της Λωζάννης υπογράφηκε στις 24 Ιουλίου 1923, ύστερα από 7,5 μήνες διαβουλεύσεων.
Η Τουρκία ανέκτησε την Ανατολική Θράκη, την Ίμβρο και Τένεδο, μια λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων με τη Συρία, την περιοχή της Σμύρνης και της Διεθνοποιημένης Ζώνης των Στενών, η οποία όμως θα έμενε αποστρατιωτικοποιημένη και αντικείμενο νέας διεθνούς διάσκεψης. Παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία, όπως προέβλεπε και η συνθήκη των Σεβρών, αλλά χωρίς πρόβλεψη για δυνατότητα αυτοδιάθεσης. Ανέκτησε πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη της την επικράτεια και απέκτησε δικαιώματα στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτειά της εκτός της ζώνης των στενών.
Ένα σημείο διαφωνίας ήταν η καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων από την Ελλάδα, κάτι για το οποίο η τελευταία δήλωνε αδυναμία. Τελικά η Τουρκία δέχθηκε να της αποδοθεί το τρίγωνο του Κάραγατς στη Θράκη, γνωστό και ως Παλαιά Ορεστιάδα, αντί αποζημιώσεων. Τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος παραχωρήθηκαν στην Τουρκία με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Έλληνες (το 1926 η τουρκική κυβέρνηση ακύρωσε με νόμο αυτή τη διάταξη). Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχασε την ιδιότητα του Εθνάρχη και το Πατριαρχείο τέθηκε υπό ειδικό διεθνές νομικό καθεστώς.
Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία παραιτήθηκε από όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία. Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών από τις δύο χώρες και η «μη εγκατάσταση ναυτικής βάσεως» κάποιων νησιών του Αιγαίου (Λήμνος, Σαμοθράκη, Σάμος, Χίος, Λέσβος, Ικαρία). Αργότερα με τη Συνθήκη του Μοντρέ, στην οποία η Ελλάδα ήταν συμβαλλόμενο μέρος, η Τουρκία απέκτησε ξανά το δικαίωμα στρατιωτικοποίησης των Στενών, της Ίμβρου, Τενέδου, και αντίστοιχα η Ελλάδα της Λήμνου και Σαμοθράκης.
