Γράφει ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗΣ

ΚΑΙ ο Δρ. Ελευθέριος Σταματόπουλος,
Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος Μελετητής

Στην Χώρα μας ιδιαίτερα τα τελευταία  χρόνια έχουμε μία πολύ μεγάλη αύξηση των καταστροφών από Δασικές Πυρκαγιές. με τελευταίες αυτές στη Ρόδο και στα Δερβενοχώρια.  Η κοινωνία μας και η πολιτική ηγεσία παραπαίει ανάμεσα σε Πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και σε Πολιτικές ασπόνδυλες χωρίς αρχή – μέση και τέλος και χωρίς πραγματικούς Εθνικούς στόχους.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΜΕ ΕΜΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΕΝΑ ΕΙΔΙΚΟ ΣΩΜΑ ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΕΣΑ Ή ΔΙΠΛΑ ΣΤΙΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΊΕΣ.

 

Όταν καίγεται ένα Δάσος δεν ακυρώνεται για πολλά χρόνια ο μηχανισμός απορρόφησης όγκων CO₂ από την ατμόσφαιρα, αλλά απελευθερώνονται και τεράστιες ποσότητες. Κι ίσως αυτό να είναι και το χειρότερο.

ΑΞΙΩΜΑ:   Ένα Δάσος δεν καίγεται ποτέ ή καίγεται πολύ δύσκολα, όταν είναι σε διαχείριση σε λειτουργία και έλεγχο.

Γιαυτό απαιτούνται  τρείς μεγάλες αλλαγές πολιτικής για να σώσουμε τα δάση:

ΠΡΩΤΟ ΜΕΤΡΟ: Πλήρη διάνοιξη του δάσους με δρόμους πρόσβασης σε όλο το δάσος αλλά και με Δασικούς δρόμους που ορίζονται από διεθνείς προδιαγραφές.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΤΡΟ:  Οργάνωση της υλοτομίας μέσα στο δάσος.  Μέσω των υλοτομιών απομακρύνεται ο πλεονάζων όγκος.   Πρέπει όμως  να ξέρεις τι κάνεις.   Πρέπει να ξέρεις ΠΟΥ υλοτομείς, ΠΟΤΕ υλοτομείς, ΠΟΣΟ και ΠΩΣ υλοτομείς.

 Δημιουργείς  μία στεγασμένη αντιπυρική λωρίδα όπου μπορείς να κινηθείς με τα πυροσβεστικά σου οχήματα να προετοιμαστείς και να οργανώσεις την άμυνά σου.

ΠΟΤΕ υλοτομείς. Συνήθως τον χειμώνα που δεν έχει κίνδυνο Δασικής Πυρκαγιάς, προσέχοντας να εξασφαλίσεις την αναγέννηση (ΠΩΣ) την νέα γενιά δηλαδή του Δάσους.

ΤΡΙΤΟ ΜΕΤΡΟ:  Επιτρέπεις υπο αυστηρές προυποθέσεις, που ελέγχεις συστηματικά την κατασκευή κατοικιών μέσα στο δάσος. Σπίτια που διαθέτουν ολο τον εξοπλισμό ειδοποίησης για πυρκαγιά  και μια πρώτη ικανή πυρόσβεση.

Σημασία έχει η πρώτη πλήξη της πυρκαγιάς

2. Όταν πιάσει φωτιά σ’ ένα Δάσος πολύ μεγάλη σημασία έχει η Πρώτη πλήξη της φωτιάς.

Είναι αυτό που έλεγε ο καθηγητής Δασολογίας Σπύρος Ντάφης:   Την φωτιά στην αρχή την σβήνεις με ένα ποτήρι νερό (αργότερα το αντέγραψε και ο κος Φούρλας). Αν αργήσεις το πιθανότερο είναι να ηττηθείς.

Αξιόπιστη πρώτη πλήξη σημαίνει ότι λειτουργείς βασικά πυροφυλάκια που διαθέτουν όλα τα μέσα επικοινωνίας και παρατήρησης. Σημαντικό ρόλο σε  αυτό θα παίξουν και οι κατοικίες μέσα στο δάσος.

Η Χώρα μας έχει πάνω από 200 τέτοια μεγάλα πυροφυλάκια σε αντίστοιχες κορυφές, που επιτηρούν ολόκληρη την Χώρα. Έχει βέβαια και βοηθητικά.

Σήμερα  τα περισσότερα από τα κύρια πυροφυλάκια είτε απαξιώθηκαν είτε δεν λειτουργούν καθόλου. Όσο για τα βοηθητικά, όσα είναι κοντά σε πόλεις λειτουργούν από εθελοντές αλλά δεν έχουν την ορατότητα που έχουν τα κύρια.

Παράλληλα βέβαια πρέπει έχεις σε διασπορά ευέλικτα οχήματα κυρίως μέσα στα Δάση με μια μικρή ομάδα (2-3 άτομα) το κάθε ένα. Σύμφωνα με τα σχέδια πυροπροστασίας 400-600 τέτοια οχήματα αρκούν για να έχεις σημαντικά αποτελέσματα Πρώτης πλήξης.

3. Όταν δεν λειτουργήσει η Πρώτη πλήξη, τότε πρέπει από πριν να έχεις ένα πλήρες  ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΟ   σχέδιο αντιμετώπισης και κυρίως της γραμμής της ΚΥΡΙΑΣ ΠΛΗΞΗΣ.

Πρέπει λοιπόν να ξέρεις πόσες δυνάμεις χρειάζεσαι πότε και που, από πού θα μπουν οι δυνάμεις σου και από πού θα βγουν, που μπορούν να ανεφοδιαστούν ή να ξεκουραστούν χωρίς να βγουν από το δάσος, ποιο τμήμα του δάσους πιθανόν θα θυσιαστεί και τι δεν πρέπει να θυσιαστεί με κανέναν τρόπο.     Που θα χρειαστείς ρίψεις εναέριων μέσων για να ταπεινώσουν την φωτιά και να την πλησιάσεις για πλήρη κατάσβεση, που πιθανόν θα κάνεις χρήση αντιπύρ (που έχει ξεχαστεί) και με ποιους, που θα υποχωρήσεις σε εναλλακτικές γραμμές δευτερεύουσας πλήξης… και εκατοντάδες άλλους παράγοντες.

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ Η ΙΣΧΥΟΥΣΑ –  ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ

Στην Χώρα μας επικράτησε αυτή η αντίληψη από του 1998 και σχηματικά την λέμε: Πυροσβεστική αντίληψη. Αυτή περιλαμβάνει τις εξής παραδοχές:

1. Η Δασοπυρόσβεση είναι απλώς μία φωτιά σαν και τις άλλες. Επομένως αντιμετωπίζεται με τον τρόπο εκείνων που ξέρουν καλά την φωτιά. Δηλαδή την Πυροσβεστική.
2. Την κάθε φωτιά την αντιμετωπίζουμε μετωπικά ως «φωτιά χώρου» με την χρήση κάθε μέσου που διαθέτουμε. Αδιαφορούμε για τις λεπτομέρειες του χώρου.

Τα αποτελέσματα της εφαρμοζόμενης πολιτικής

Σε κάθε περίπτωση εκκενώνουμε τους οικισμούς που βρίσκονται στην περίμετρο μιας φωτιάς ανεξάρτητα με το αν οι κάτοικοι μιας περιοχής θα μπορούσαν υπό προϋποθέσεις να βοηθήσουν με πολλούς τρόπους.

Η αντίληψη αυτή είναι απλά μια προσέγγιση πυρόσβεσης μιας απλής φωτιάς.

Υποβαθμίζει την κατάσβεσης της Δασικής Πυρκαγιάς ως τρίτης προτεραιότητας με αποτέλεσμα να μην πετυχαίνει ικανοποιητικά και όλους τους άλλους στόχους.

Η λογική αυτή την Περίοδο 1998-2023 έχει οδηγήσει στα εξής αποτελέσματα:

• 9 Νεκροί συμπολίτες μας κάθε χρόνο. Οι 22 από το προσωπικό κατάσβεσης
• Εκατοντάδες χιλιάδες στρέματα  καμένα Δάση ! ! !
• Τεράστιες εκτάσεις καμένων γεωργικών και δενδροκομικών καλλιεργειών
• Απροσδιόριστος αριθμός καμένων εγκαταστάσεων (σπιτιών, γεωργικών αποθηκών κλπ)
• Δημιούργησε την μεγαλύτερη Πυροσβεστική Υπηρεσία στον Κόσμο (τηρουμένων των αναλογιών).
• Έχουμε εξοπλισμό ΧΛΙΔΗΣ με 3.700 Πυροσβεστικά οχήματα και περίπου 90 εναέρια μέσα !!! που πολυχρησιμοποιούνται ακόμα και όταν δεν είναι ανάγκη και πολυδάπανα στην λειτουργία τους. Μάλιστα περίπου τα 40 από αυτά είναι ιδιωτικά ελικόπτερα.
• Και βέβαια ξοδεύουμε 350 εκατομμύρια ΕΥΡΩ – 1,5 δις τον χρόνο μόνο για την Δασοπυρόσβεση κυρίως καταστολής.

• Εφιαλτικός ο απολογισμός της πυρόσβεσης στα δάση

Ο μέχρι σήμερα απολογισμός του έργου της Πυροσβεστικής στον τομέα αυτό, είναι πραγματικά εφιαλτικός και αγγίζει τα όρια της ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΜΦΟΡΑΣ.

Όλοι καταλάβαμε ότι αυτή η μονόπλευρη και απαρχαιωμένη Πυροσβεστική αντίληψη δεν λειτουργεί και πρέπει άμεσα να αλλάξει.

Η δράσεις αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής δεν είναι μόνο θέμα αναδασώσεων, αλλά διαχείρισης και βέβαια διαχείρισης των Δασών μας.

Μείζων θέμα η υποχρηματοδότηση της Πρόληψης

Η Χώρα μας ως Χώρα της ΕΕ απολαμβάνει αρκετών προγραμμάτων χρηματοδότησης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από το τρέχον ΕΣΠΑ, στον ειδικό στόχο «Κλιματική Αλλαγή / Πρόληψη» που μπορεί να χρηματοδοτήσει δράσεις πρόληψης και καταστολής δασικών πυρκαγιών, η χρηματοδότηση για έργα πρόληψης είναι κάτω του 20% του προϋπολογισμού.

Από τα ποσά που έχουν διατεθεί μέχρι σήμερα, προκύπτει ότι το 82% έχει δοθεί για δράσεις καταστολής (κυρίως προμήθειες πυροσβεστικού/μηχανολογικού εξοπλισμού) και μόνο το 18% για δράσεις πρόληψης (π.χ. αντιπυρικές λωρίδες συντήρηση δασοδρόμων, διαχείριση βλάστησης ή εξοπλισμό έγκαιρης ειδοποίησης).

Η λύση  στο σημερινό αδιέξοδο

1. Ενίσχυση της Δασικής Υπηρεσίας με την υλοποίηση των προγραμματισμένων προσλήψεων.
2. Ειδικό Σώμα Δασοπροστασίας μέσα στην Δασική Υπηρεσία, έργων πρόληψης τον χειμώνα και επιτήρησης και τουλάχιστον πρώτης πλήξης ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΔΑΣΗ κατά την αντιπυρική περίοδο. (Όπως καθορίστηκε στο ομόφωνο πόρισμα της Βουλής το 1993. Μέσα στην Δασική Υπηρεσία και ένστολο σώμα).
3. Μεταφορά όλων των ευέλικτων Δασοπυροσβεστικών μέσων στην Δασική Υπηρεσία.
4. Μεταφορά προσωπικού στο Ειδικό Σώμα με ταυτόχρονη αναδιοργάνωση της Δασικής Υπηρεσίας με την άμεση μεταφορά όλου του Δασοτεχνικού Προσωπικού (Δασολόγων, Τεχνολόγων) της Πυροσβεστικής στις Δασικές Υπηρεσίες όπου είναι και το αντικείμενό τους.
5. Άμεση κατάργηση των αδηφάγων 80 εποχιακών Κλιμακίων της Πυροσβεστικής με προφανή τεράστια Οικονομία και μεταφορά των 500 Δασοκομάντος στο Σώμα Δασοπροστασίας και επανεκπαίδευσή τους άμεσα μια και η εκπαίδευσή τους είναι μέχρι σήμερα ανεπαρκής.